Majątek w Nieborowie, po przejęciu przez Radziwiłłów, był dobrze prowadzony,
nowoczesny i bogaty. Kolejni właściciele wprowadzali swoje zmiany i nowe
pomysły, zgodnie z europejskimi trendami, by jeszcze swój status polepszyć. Tak
było do połowy XIX wieku, kiedy jeden z potomków, prowadzący hulaszczy tryb
życia, doprowadził go do ruiny. Wtedy dobra odkupił jego bratanek – Michał Piotr Radziwiłł, wielki patriota,
społecznik, artysta i mecenas sztuki. Postanowił odbudować majątek zakładając
tu w 1881 roku Manufakturę Majoliki,
zgodnie z najlepszymi zachodnimi wzorcami. Zaadoptował do tego celu dawny
browar. Do dziś zachowały się w tym ciekawym obiekcie pomieszczenia wejściowe i
hala produkcyjna, w których współcześnie stworzono muzeum majoliki. Budynek stoi w pałacowym ogrodzie, po prawej
stronie od głównego wejścia.
Majolika
to rodzaj fajansowej ceramiki (mniej szlachetny od porcelany) wykonywany z
miejscowej glinki, odciskany lub wytaczany na kole, którą potem wypalano i
powlekano specjalną, nieprzezroczystą glazurą. Malowano to potem barwnym
szkliwem o bogatej kolorystyce lub jednokolorowo.
Oprócz tego, że korzystano z lokalnego
surowca, to zatrudniano przy produkcji talenty z okolicznych wsi i dobrze im za
pracę płacono. Nawet sam książę zajmował się projektowaniem i malowaniem
majoliki. Działalność manufaktury okazała się dobrym pomysłem i spotkała się z
dużym zainteresowaniem. Katalog wyrobów był bardzo bogaty. Wyrabiano różnorodne
kafle piecowe, płytki ścienne i posadzki o bogatej ornamentyce, a szczególnie
talerze dekoracyjne oraz ozdobne naczynia. Wyroby te posiadały znak fabryczny -
monogram MPR (Michał Piotr Radziwiłł) zwieńczony książęcą mitrą. Fabryka swoje
przedstawicielstwa miała na terenie Polski i za jej granicami. A produkty
sprzedawane były w całej Europie. Produkcja trwała do 1897 roku, potem ją
zamknięto.
Wskrzeszano ją później kilka razy, a
niedawno przejęli ją znów potomkowie założyciela, ale jest to produkcja na małą
skalę, raczej rękodzieło artystyczne. Piękne produkty, z książęcą sygnaturką,
można kupić w przypałacowym sklepie, a te dawne zachowano w pałacowych
wnętrzach oraz w muzeum majoliki. Są ciekawe, oryginalne i bardzo kolorowe,
bardzo ładnie wyeksponowane.
Działalność nieborowskiej manufaktury
była bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach polskiej ceramiki, gdyż znalazły się
tu nowe formy artystyczne (wiele z polskim motywami) i w dodatku, zgodnie z
duchem epoki, zastosowano pozytywistyczną pracę u podstaw, czyli ideały końca
XIX wieku.
Wystawione przedmioty są ciekawym
świadectwem artystycznym tamtej kultury i epoki. Podobają mi się te piękne,
staranne, bardzo kolorowe wyroby i z przyjemnością je podziwiałam!
Zobaczcie też historię Nieborowa:
