Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.

 

Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu mieści się w Pałacu Mieszczańskim przy reprezentacyjnej ulicy Solankowej. Sama budowla jest też piękna i dekoracyjna, od razu przyciąga uwagę. Zimą nawet bardziej, bowiem nie przysłaniają jej rosnące obok wysokie drzewa. Obiekt powstał pod koniec XIX wieku, a ostatnimi jego właścicielami byli spadkobiercy hrabiego Emiliana Nałęcz-Skomorowskiego, od których pałac odkupił Skarb Państwa w latach 80-tych XX wieku na główną siedzibę muzeum. Obiekt nie jest może duży, ale zawiera niezwykłe zbiory.

A oprawa tych zbiorów musiała być wspaniała, bowiem znalazły  się tu pamiątki po dwóch wielkich umysłach Młodej Polski - Janie Kasprowiczu i Stanisławie Przybyszewskim, którzy urodzili się w okolicy i spędzili tutaj część swojego życia. Poza tym jest w nim też dar innego znanego kujawiaka urodzonego na początku XX wielu w pobliskiej Pakości – Stanisława Szenica, który zapisał muzeum swoje gromadzone latami wspaniałe kolekcje. 

To udajemy się na salony!

JAN KASPROWICZ

STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI

Na dole podziwiamy styczniowe wystawy czasowe, wśród nich niezwykłe prace z konkursów fotograficznych Wildlife Photographer of the Year – Fotografia Dzikiej Przyrody organizowanych przez BBC Wildlife Magazine i Natural Museum w Londynie. Naprawdę niezwykle uchwycona przyroda! Gdybyście mieli okazję gdzieś na świecie ją oglądać to serdecznie polecam! Niestety nie wolno prac fotografować. 

Na piętro prowadzi nas wspaniała klatka schodowa z równie pięknym witrażowym oknem. Na ścianach znajdują się portrety okolicznego rodu Trzcińskich przekazane przez ich spadkobierców. Pięknych detali z tamtej epoki jest w muzeum więcej, ale najbardziej interesują nas wspomniane pamiątki to Wielkich tamtej epoki. Wędrujemy więc do kolejnych muzealnych pomieszczeń!

PAMIĄTKI PO JANIE KASPROWICZU.

Jan Kasprowicz, którego imię nosi muzeum, urodził się w 1860 roku w pobliskim Szymborzu, dziś to część Inowrocławia, w małej kujawskiej chacie jako syn małorolnego chłopa. Jego rodzinny dom się spalił, ale później zbudowano nowy dla jego siostry, a obecnie w pięknie odremontowanym mieści się oddział muzeum.

Był najstarszym z kilkanaściorga rodzeństwa, więc dzieciństwo upłynęło mu w biedzie, ale nauczyciele, w tym ojciec Stanisława Przybyszewskiego, dość wcześnie zauważyli jego talent. Jednak jego droga do tego, aby stać się jednym z najwybitniejszych polskich poetów była dość kręta. Żyjący w biedzie, upokarzany za pochodzenie, często skonfliktowany z pruskimi nauczycielami zmieniał szkoły i dość długo szukał w życiu swojej drogi. W sonecie Z chałupy napisał:

Szare chaty! Nędzne chaty!

Jak się z wami zrosło moje życie,

Jak wy, proste, jak wy, bez rozkoszy…

Dziś wy dla mnie wspomnień skarb bogaty,

Ale wspomnień co łzawią obficie –

Hej! Czy przyjdzie czas, co łzy te spłoszy?!..

W 1888 roku osiadł we Lwowie, gdzie skończył studia. Potem pracował w lokalnych gazetach, doktoryzował się i objął katedrę literatury na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Przez pewien czas był nawet jego rektorem. Pod koniec życia zamieszkał w Zakopanem w willi Harenda, pochowany został w wybudowanych obok mauzoleum. Niezła kariera jak na dziecko spod wiejskiej strzechy!

Kasprowicz był również dramaturgiem, krytykiem literackim i tłumaczem, a muzealna wystawa ilustruje bogatą historię jego losów od kujawskiej kolebki po tatrzański grób, jak czytamy na stronie inowrocławskiego muzeum. Wśród pamiątek po poecie znajdziemy kopie rękopisów, pierwodruki utworów, niektóre z dedykacją, fotografie jego i rodziny oraz portrety namalowane przez jemu współczesnych, w tym Witkacego. Są też osobiste pamiątki poety, jak zakopiański kożuszek, zegarek kieszonkowy czy laska z monogramem, a także pamiątki po jego drugiej żonie Jadwidze. 

PORTRET JANA KASPROWICZA, WITKACY

PAMIĄTKI PO STANISŁAWIE PRZYBYSZEWSKIM.

Stanisław Przybyszewski urodził się w Łojewie, kilka kilometrów od Inowrocławia w 1868 roku w rodzinie wiejskiego nauczyciela. Też miał kilkanaścioro rodzeństwa. W muzealnych opisach czytamy, że po ojcu odziedziczył słabość charakteru i skłonność do melancholii, a po matce wrażliwość i talent muzyczny. Choć nie miał muzycznego wykształcenia (studiował architekturę, a potem medycynę), to wspaniale grał na fortepianie, jego interpretacje były niepowtarzalne.

Poruszał się w kręgach berlińskiej bohemy wśród najwybitniejszych postaci m.in. Muncha. Był skandalistą. Kochał też kobiety. Jego pierwszą żoną była piękna Norweżka Dagny Juel, pisarka i pianistka, co nie przeszkadzało mu romansować z innymi. Romansował też z żoną Kasprowicza, Jadwigą, która zostawiła dla niego męża i dzieci. Po latach została jego drugą żoną. Przybyszewski był dramatopisarzem, eseistą, publicystą, legendą polskiego modernizmu, jednym z najbardziej wyrazistych twórców swej epoki. Po latach wielu przeprowadzek wrócił w okolice Inowrocławia. Spoczywa na cmentarzu w miejscowości Góra, niedaleko rodzinnego Łojewa. 

Wśród pamiątek po poecie są rękopisy, w tym esej Edward Munch, liczna korespondencja (również jego kobiet), poza tym fotografie oraz portrety, a także fortepian, na którym grywał. Jest też biurko z jego warszawskiego domu. Ozdobą kolekcji są portrety Dagny oraz Jadwigi, prawdopodobnie autorstwa Wyspiańskiego. 

ZBIORY I KOLEKCJE STANISŁAWA SZENICA.

Stanisław Szenic urodził się w pobliskiej Pakości w 1904 roku. Był prawnikiem z wykształcenia, uznanym pisarzem, bibliofilem i kolekcjonerem. Zmarł w 1987 roku w Warszawie, pochowano go na Powązkach. Część zbiorów darowizną przekazał do muzeum jeszcze za życia, a reszta trafiła tu po jego śmierci na mocy sporządzonego testamentu, tym sposobem „wrócił” w rodzinne strony.

Jego kolekcja obejmuje grafikę, w tym pierwsze widoki polskich miast np. panorama Wrocławia z XV wieku, wschodnie dywany, rzeźby, szkło, meble, obrazy Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Teodora Axentowicza, Juliana Fałata czy Leona Wyczółkowskiego, księgozbiór (3360 woluminów z rzadkimi wydaniami), a także jego archiwum z cennymi autografami. 

Niezwykłe są w jego zbiorach szklane przyciski do papieru (215 sztuk) pochodzące z różnych stron świata, mające różne formy, kolory i techniki zdobnicze. Niektóre są inkrustowane kwiatami i pęcherzykami powietrza.  Najwyższej jakości są te nazywane „millefiori” pochodzące z Francji z połowy XIX wieku. Są po prostu przepiękne! 

Zbiory Szenica od względem artystycznym i materialnym to najbardziej różnorodne i najcenniejsze zbiory inowrocławskiego muzeum.

 

MUZEALNE KOLEKCJE Z PRZEŁOMU XIX I XX WIEKU.

Ekspozycja w muzeum prezentuje dzieła najznamienitszych artystów przełomu wieków oraz ukazuje bogactwo różnorodnych form i przemian jakim podlegała w tym okresie rodzima sztuka. Są tu obrazy, rzeźby i prace graficzne, oprócz wyżej wspomnianych, takich artystów jak: Juliusz Kossak, Aleksander Gierymski, Józef Mehoffer, Jan Stanisławski, Artur Grottger. Jest tu Portret Józia Feldmana Stanisława Wyspiańskiego (sygnowana replika) oraz Kwiaty Olgi Boznańskiej. Jest co podziwiać!

KWIATY, OLGA BOZNAŃSKA

CYKL POLONIA, ARTUR GROTTGER

Jestem pewna, że dla lubiących ciekawą architekturę, muzea i zbiory, takie jak w inowrocławskim muzeum, wizyta tutaj będzie ucztą dla oczu i duszy. Cieszę się, że uhonorowano w nim te wielkie osobistości Ziemi Kujawskiej.