Muzeum Solniczek w Wieliczce.

Kolejnym ciekawym miejscem w Wieliczce, po kopalni soli, jest wspomniany w poprzednim wpisie Zamek Żupny. Dowiedziałam się o nim całkiem przypadkowo, bowiem hotel Grand Sal, w którym  nocowaliśmy zamówił dla nas bilety wstępu do kopalni na późniejszą godzinę niż chcieliśmy. Poszliśmy więc „w miasto” poinformowani przez sympatyczne panie z recepcji, co można jeszcze tu zobaczyć. Na pierwszym miejscu był Zamek Żupny, w którym znajduje się Muzeum Żup Krakowskich, a w nim niezwykle interesujące rzeczy. Jak ważna jest sól to wszyscy wiemy, ale zaskoczeniem było dla mnie istniejące tu Muzeum Solniczek, bowiem do tej pory nie zdawałam sobie sprawy, jaką ważną rolę ONE kiedyś spełniały. W dodatku reklama muzeum mówi, że ta kolekcja jest najcenniejszą w Polsce!

Wiemy, że sól od najdawniejszych czasów cieszyła się ogromnym szacunkiem. Była (i jest) niezbędna do życia, niezastąpiona w przechowywaniu żywności, ale kiedyś wytwarzana w bardzo pracochłonnym procesie produkcji, transportowana często na wielkie odległości była dobrem niezwykle kosztownym. Ryszard Kapuściński w „Hebanie” opisał, jak afrykańskie ludy Sahelu wymieniały nawet sól na złoto! Z dawnych czasów zachowało się też wiele powiedzeń i przesądów z nią związanych. Choć „i z solą i z żartami” przesadzać nie można!

W przewodniku muzealnym czytam, że już Horacy w swych rzymskich pieśniach opisywał, że ten, kto miał solniczkę odziedziczoną po przodkach był bardzo szczęśliwym człowiekiem. Tę jego sentencję znajdziemy w jednej z komnat muzealnych, wygrawerowana jest również na srebrnej solniczce z 1907 roku. Z przewodnika dowiadujemy się jeszcze, że w Cesarstwie Rzymskim wszystkie rodziny, nawet te mniej zamożne, szczyciły się posiadaniem srebrnej solniczki przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Było to najważniejsze naczynie stołowe. Ciekawe!

Z czasem zaczęto wykonywać je nie tylko ze srebra, ale również ze złota, kości, kamieni, masy perłowej oraz barwnej ceramiki. W XVIII wieku dołączyła do nich również piękna porcelana. Modne stały się wówczas stawiane na środku stołu porcelanowe dekoracje z licznymi figurkami, którym towarzyszyły naczynia na przyprawy. I takie oraz inne niesamowite solniczki można zobaczyć właśnie w tutejszym muzeum!

Jest to wyjątkowo cenna kolekcja tysiąca tych arcydzieł sztuki (wystawionych około trzysta) czasem bardzo starych i bardzo cennych, od gotyku, baroku do secesji i art deco. Wykonywały je  ówczesne najlepsze na świecie warsztaty solnicze, złotnicze czy wytwórnie porcelany. Pięknie wyeksponowane w dawnych zamkowych komnatach przyciągają wzrok i wzbudzają ogromny zachwyt!

Najstarsza solniczka, gotycka z 1500 roku z pięknego agatu wygląda niby puchar. Znajdziemy tu również srebrną solniczkę z XVI wieku, którą miał w swojej kolekcji baron Rothschild. Jest porcelanowy serwis przyprawowy z XVIII wieku, jeden z największych na świecie. Jest srebrny zestaw podróżny z solniczką z XVII wieku o tyle cenniejszy, że zachował się z kuferkiem. Jest solniczka z groteskami antycznymi z majoliki z XVI wieku. W końcu cudeńka – kolorowe solniczki secesyjne ze szkła iryzowanego od Tiffany’ego, tak cienkie i delikatne, że wiatr je może przesuwać. Znajdziemy też takie w kształcie wozu konnego, łódki oraz wiele innych, od których trudno oderwać wzrok.

Ale Muzeum Żup Krakowskich to nie tylko solniczki! Znajdziemy tu dawne urządzenia górnicze, miernicze, karbidowe lampy używane pod ziemią czy archiwalne zdjęcia wielickich podziemi albo półtoratonową, piękną kasę pancerną do przechowywania dokumentów. Jest ona oryginalnym wyposażeniem zamku. 

I na koniec perełka architektoniczna – Sala Gotycka, dawna Izba Grodzka z XIV wieku, w której odbywały się posiedzenia zwoływane przez Kazimierza Wielkiego. Jest to najbardziej reprezentacyjna izba w zamku. Już od drzwi wzbudza zachwyt żebrowym sklepieniem wspartym oryginalnie na jednej kolumnie, które jest niezwykle rzadko dziś spotykane. Piękne są okna i kręcone schodki prowadzące na wyższą kondygnację. Ściany zdobią ogromne portrety żupników i administratorów przedsiębiorstwa solnego. Tu jest pięknie! 

Dla tych wszystkich walorów warto się w Muzeum Żup Krakowskich zatrzymać  (jest ono uzupełnieniem wizyty w kopalni), by zachować w pamięci wielkość, ogromne znaczenie i piękno dawnych solnych czasów Wieliczki. 

Trzymajcie się dzielnie! Zdrówka i do usłyszenia!