Nieoczywiste atrakcje Grudziądza.

 

Oczywistą atrakcją Grudziądza, choć może jednak nie dla wszystkich, jest zespół średniowiecznych spichrzów obronnych położonych nad Wisłą. Stoją na wysokiej skarpie zwartą zabudową stanowiąc niezwykłą i unikatową nadwiślańską panoramę. To te pomurowane z czerwonej cegły, kilkupiętrowe obiekty z przyporami, ciągnące się ponad kilometr, przyciągają do Grudziądza turystów. Również mnie. Nie wiedziałam jednak, że miasto ma o wiele więcej do zaoferowania, bowiem jego historia jest bardzo odległa i bardzo zróżnicowana, jak to w przeszłości bywało.

Spichrze swoją lokalizację zawdzięczały bliskości portu, który kiedyś znajdował się u podnóża skarpy, a grube, zwarte i strome mury z małymi okienkami zapewniały jednocześnie obronę przez wrogami. Ich duża ilość świadczyła o ogromnej roli ówczesnego miasta. Dziś Wisła odpłynęła dalej, więc między nią a spichrzami powstały ścieżki spacerowe z piękną panoramą. I to od spichrzów zaczęliśmy zwiedzanie miasta. Prawda, że widowiskowe? Przez jakiś czas zaniedbane, dziś po kolei remontowane odzyskują średniowieczny blask. Kilka z nich mieści ciekawe muzea, ale aby to zobaczyć musimy wejść do miasta.

Brukowaną uliczką wchodzimy pod górkę i przechodzimy przez jedyną zachowaną bramę miejską – Bramę Mostową z XIV wieku - do najstarszej części miasta. Brama ta prowadziła do zbudowanego na wzgórzu zamku krzyżackiego. Ale o nim za chwilę.   

Jesteśmy teraz na ulicy Spichrzowej, czyli mamy okazję zobaczyć spichrze od drugiej strony. Nie są już tak wysokie, bo mają tylko dwie kondygnacje. Dwa z nich przeznaczono na interaktywne Muzeum Handlu Wiślanego FLIS. Po prawej, przy ulicy Wodnej, w budynku dawnego klasztoru benedyktynek, najcenniejszego zabytku architektury barokowej na Pomorzu, mieści się Muzeum im. Ks. Dr. Władysława Łęgi prezentujące Galerię Współczesnego Malarstwa Pomorskiego. Pozostałe oddziały muzeum ulokowane są w Pałacu Opatek oraz w spichlerzach. Muzeum otacza nieciekawa współczesna zabudowa.  

Jednak im dalej idziemy ulicą Spichrzową tym robi się coraz bardziej klimatycznie. Widać stąd, że niektóre spichrze zostały przebudowane tak, by pomieścić w nich pomieszczenia mieszkalne. Część ulicy oraz te od niej odchodzące są latem ukwiecone i mieszczą klimatyczne knajpki, co wygląda trochę jak we Włoszech. Już na początku ulicy Spichrzowej dostrzegamy ceglastą wieżę starego kościoła. To bazylika kolegiacka św. Mikołaja Biskupa, ale zanim do niej dojdziemy skręcamy w jedną z bocznych, tych „włoskich uliczek” i wychodzimy na grudziądzkim rynku.

Rynek w Grudziądzu nie jest za bardzo widowiskowy i nie otacza go bardzo stara architektura, bowiem w czasie ostatniej wojny został on mocno zniszczony. Jednak i tu odnajdujemy perełki, np. pod numerem 20 jest kamienica Pod łabędziem, z przełomu XVI i XVII wieku. Na rynku są ładne ławeczki i stylizowane latarnie uliczne. A dookoła mnóstwo restauracji w letnimi ogródkami.

Na jednej a ławeczek przysiadł sobie nie kto inny, tylko sam Mikołaj Kopernik, niezwykle uzdolniony i wszechstronnie wykształcony w kilku dziedzinach nasz rodak, który dla miasta zrobił wiele dobrego. Dlatego widzimy tu dziś wiele miejsc, które go honorują. Kopernik trzyma w ręku Traktat o monecie, z którym przybył tu na Sejmik Generalny Prus Królewskich, by przedstawić treść swego dzieła, aktualnego do dziś (gorszy pieniądz wypiera z obiegu lepszy).  Dziś, czyli dokładnie 21 marca mija 503. rocznica tego wydarzenia. Podobno też wtedy mieszkańcy miasta poprosili Kopernika, aby pomógł im rozwiązać problem z brakiem pitnej wody. Ten po przestudiowaniu map zaproponował wybudowanie kanału – kanału Trynka – istniejącego do dziś, co rozwiązało ten wielki problem. Uczony więc miał nie tylko zasługi na polu nauki, ale wpływał też na życie codzienne ludzi. Zdjęcie z tym WYBITNYM POLAKIEM obowiązkowe!

Z rynku widać, prawie w całej okazałości, wspomnianą świątynię - bazylikę kolegiacką św. Mikołaja Biskupa. Ta ceglana budowla z potężnym dwuspadowym dachem jest najstarsza w Grudziądzu, a budowana była od końca XIII wieku przez 130 lat.

Zawieruchy wojenne i pożary nie pozwoliły jej przetrwać w idealnym stanie, dlatego dziś zobaczymy tu też późniejsze style, ale pamiątki po najdawniejszych czasach pozostały, choćby gwiaździste sklepienia, a także resztki malowideł na filarach. Przy wejściu do prezbiterium stoi piękna kamienna gotlandzka chrzcielnica z dekoracyjnymi zdobieniami i romańską granitową czarą. Uwagę zwraca również ołtarz główny i jego bogate złote dekoracje. Jest też wiele zabytkowych obrazów oraz niezwykłe stacje Drogi Krzyżowej malowane na miedzianych płytach, które wyglądają jak… zdjęcia.

Obchodząc bazylikę wychodzimy znów na ulicę Spichrzową. I tu widzimy przerwę miedzy spichrzami i otwiera nam się wspaniała panorama na Błonia Nadwiślańskie. W dół prowadzą schody, zwane schodami Słowackiego, bowiem tutaj w 1927 roku zatrzymał się na jedną noc statek wiozący prochy poety.

Na koronie murów obronnych rzuca nam się w oczy ciekawy pomnik w realistycznym tonie przedstawiający  ułana z dziewczyną (Ułan i dziewczyna). Pomnik ten upamiętnia tradycje wojskowe miasta, a szczególnie przedwojenne Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Poniżej umieszczono jego wyjaśnienie: Bo serce ułana, gdy położysz je na dłoń: Na pierwszym miejscu panna, przed panną tylko… koń.

Po drugiej stronie ulicy widać okazały budynek będący dziś siedzibą władz miasta. To ratusz, który w XVII wieku był częścią kolegium jezuickiego.

Z tyłu ratusza  znajdziemy jeszcze należący do kompleksu kościół św. Ksawerego, wychodzący na plac Miłośników Astronomii. Stoi tam pomnik Kopernika, a na ścianie kamienicy jest ciekawy, tematyczny mural.

Dalej ulica Spichrzowa pnie się mocno pod górę, by doprowadzić nas na najwyższe grudziądzkie wzniesienie, czyli na Górę Zamkową. To zdjęcie ze skrzydłami można zrobić sobie po drodze.

To tutaj, na Górze Zamkowej, w drugiej połowie XIII wieku zakon krzyżacki wzniósł czworoboczny zamek obronny z pomieszczeniami dla rycerzy zakonu. Były tu także pomieszczenia gospodarcze z kuchnią, piekarnią, browarem i szpitalem. Na dziedzińcu pobudowano wieżę obronną zwaną Klimkiem, która służyła także  jako więzienie. Była też głęboka na 50 metrów studnia. Zamek był kilkakrotnie niszczony, najbardziej podczas wojen szwedzkich. W XVIII wieku pruski król Fryderyk II kazał go rozebrać. Po zamku pozostała wieża oraz studnia. Pod koniec ostatniej wojny Niemcy wysadzili ją w powietrze. Dopiero na początku XXI wieku pozostałości murów zamkowych poddano rewitalizacji i wyeksponowano dla zwiedzających. A wieża Klimek jest nowa, zbudowano ją na wzór tej pierwotnej i prezentuje się pięknie z pasami glazurowanej zielonej cegły.

Można, a nawet trzeba, na nią wejść, bo schody prowadzące na szczyt są bardzo wygodne, a widoki które się stąd roztaczają są przewspaniałe!

To tyle nieoczywistych miejsc w Grudziądzu z mojej strony. Jest ich dużo, dużo więcej i na zwiedzanie powinno się poświęcić więcej czasu niż my mieliśmy. A gdyby ktoś miał niedosyt atrakcji miasta, to po więcej zapraszam na blog Wkraja.

Z miasta wyjeżdżamy widowiskowym mostem drogowo-kolejowym, który jest najdłuższym tego typu w Polsce. Jest to most stalowy, jedenastoprzęsłowy i został zbudowany w XIX wieku. Nosi imię Bronisława Malinowskiego, naszego wspaniałego sportowca, który na nim zginął w wypadku w 1981 roku.

 Jedziemy teraz do Gniewu, ale o tym mieście już było…