Pałac w Lewkowie odkryciem roku!

 

Za oknem zima, nawet przyjemna, mroźna i śnieżna, choć to jeszcze przecież kalendarzowa jesień. Dzisiejszy wpis będzie więc z jesiennymi klimatami o moim najciekawszym tegorocznym wielkopolskim odkryciu, czyli o pałacu Lipskich w Lewkowie.

Nigdy do tej pory o tym miejscu nie słyszałam. I pewnie dalej bym trwała w nieświadomości, gdyby nie odkryto w kryptach naszego klasztoru miejsca pochówku Barbary Lipskiej. Kiedy przygotowywałam o niej i tych odkryciach wpis wpadła mi ręce informacja o pałacu w Lewkowie, jako siedziby rodu Lipskich. Wprawdzie nie Barbary i jej rodziny, ale pewnie ich krewnych. Po sprawdzeniu lokalizacji okazało się, że przejeżdżałam niedaleko pałacu wiele razy zdążając na południe kraju, bowiem Lewków leży między Kaliszem a Ostrowem Wielkopolskim parę kilometrów od głównej trasy.

Weszłam na stronę pałacu i decyzja – muszę go zobaczyć, bo to bardzo ciekawe miejsce. Ale to, co zobaczyłam na miejscu wprawiło mnie w zupełny zachwyt, bowiem całe założenie pałacowo-parkowe jest wspaniale odnowione, zadbane i okazuje się unikatowe. Wiele też się tu dzieje, bo koncerty, przedstawienia, warsztaty, czyli miejsce z duszą, które żyje.

TROCHĘ HISTORII

Majątek w Lewkowie kupił w 1786 roku Wojciech Lipski, generał adiutant króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i to on postanowił pobudować tu swoją rodową siedzibę. Pałac zaprojektował w stylu klasycystycznym Jan Chrystian Kamsetzer, nadworny architekt króla Stasia, co świadczy o ważności  właściciela Lewkowa. I mieli  Lipscy tu swój dom do 1939 roku. A był on zawsze ważnym w Wielkopolsce ośrodkiem działalności narodowowyzwoleńczej i niepodległościowej. Przybywało tu wiele ważnych postaci ówczesnego świata politycznego. Wielu przedstawicieli rodu pełniło ważne funkcje polityczne, choćby Wojciech Lipski, który po odzyskaniu niepodległości był pierwszym polskim starostą ostrowskim, a Józef ambasadorem Rzeczypospolitej w Berlinie do 1939 roku. W czasie wojny Niemcy wywieźli stąd większość cennych mebli, pamiątek narodowych, dzieł sztuki oraz archiwum i bogaty księgozbiór liczący 10 tyś. woluminów. Potem napsocili tu Rosjanie, później lokowano w pałacu różne instytucje, więc postępowała dewastacja. Na szczęście nastały dla tego miejsca lepsze czasy w latach 80-tych, kiedy pałac doczekał się remontu i stał się muzeum.

BUDOWLE PRZYPAŁACOWE

Samochód zostawiamy na niewielkim parkingu przed bramą i długą wyzłoconą alejką parkową dochodzimy do pierwszych zabudowań. Widać, że wszystko świeżutkie po odbudowie i remoncie (2022), a w dawnych oficynach dworskich i wozowni umiejscowiono dziś wystawy i biura. Zaś w przeszklonym łączniku – dużej oranżerii odbywają się właśnie warsztaty z tworzenia bukietów z liści.

ZWYKŁA NIEZWYKŁA BRYŁA PAŁACU

Kupujemy bilety i wędrujemy dalej, bo dopiero teraz w otoczeniu jeszcze kwitnących rabatów różanych widać główny dziedziniec z pałacem. Jego prostokątna bryła jest niby prosta, ale zdobi ją dekoracyjny portal wejściowy z czterema kolumnami i tympanonem, a na frontonie widnieje interesujący napis Sobie, Swoim Przyjaciołom, Potomności.

Kiedy podchodzimy bliżej zauważamy to, co jest tu najbardziej niezwykłe i unikatowe czyli wspaniała dekoracja sztukatorska i malarska na jego elewacji. Piękna dopełniają wspaniale dobrane pastelowe jej kolory. I wtedy ta prosta bryła pałacu w Lewkowie nabiera oryginalnego charakteru.

PAŁACOWE WNĘTRZA

Wspomniałam, że niewiele zostało z oryginalnego wyposażenia pałacowego, ale możemy tu dziś oglądać część pamiątek rodzinnych zostawionych jako depozyt przez potomków Lipskich. Wnętrza urządzone są ze smakiem i komponują się z architekturą budowli w harmonijną całość. Znajdziemy w nim meble z epoki, kolekcje portretów sarmackich i pamiątki po dawnych właścicielach ziemskich, a na piętrze wystawę Krajobraz kulturowy powiatu ostrowskiego.

Jednak to ściany i sufity robią największą robotę, bowiem i tu znajdziemy zdobienia sztukateryjne, a także polichromie o charakterze iluzjonistycznym oraz dekoracje malarskie. I dodam, że malowidła naścienne są dziełem braci Smuglewiczów, których podziwiałam już w Lubostroniu, Śmiełowie i Dobrzycy. Nie wszystkie się zachowały, ale odszukamy tu romantyczne krajobrazy stwarzające wrażenie otwarcia na otoczenie, pejzaże włoskie czy rzymskie i takie z motywami chińskimi.

Wielkie wrażenie robi też wysoka Sala Rotundowa (Balowa) o kolistym kształcie widoczna również od strony parku. Stoi tu piękny piec kolumnowy, również kolisty, aby nie zakłócać harmonii pomieszczenia. Ozdobą pomieszczeń w pałacu są też wspaniałe żyrandole i kominki.

PARK KRAJOBRAZOWY

Pałac otacza kilkuhektarowy park w stylu angielskim. Drzewostan jest urozmaicony, wiele drzew to stare nasadzenia. Są tu spacerowe alejki, staw z wyspą i mostek, jest też romantyczna altanka. W parku doszukamy się zabytkowej lodowni. Podczas ostatniego remontu dokonano nowych nasadzeń oraz odtworzono rosarium z XVIII-wiecznymi odmianami róż, zgodnie z zachowanymi zdjęciami. Wspaniały stąd widok na pałac z półkolistym ryzalitem Sali Rotundowej. A w żółciach jesiennych park wygląda wręcz bajkowo! 

KOŚCIÓŁ ŚW.WOJCIECHA

Kościół znajduje się tuż obok parku. I od niego zaczęliśmy zwiedzanie, bo nie można pominąć tego ważnego dla Lipskich miejsca. Dobrze, że była niedziela, bo mogliśmy podziwiać wnętrze świątyni. Zbudował ją Wojciech Lipski w połowie XIX wieku w miejscu poprzedniej wzniesionej przez jego dziadka, budowniczego pałacu. Jego bryła jest już bardziej eklektyczna, a wnętrze nieprzeładowane i przyjemne. 

Wchodzimy przez kruchtę do kościoła zachwycając się piękną kutą bramą z 1732 roku zakupioną z kościoła pocysterskiego w Ołoboku. Od razu zwracamy uwagę na wspaniały ołtarz główny z obrazem Św. Anna Samotrzeć ze św. Janem, który jest kopią obrazu Bartolomé Murillo oraz polichromię w prezbiterium.

Obok świątyni znajduje się grobowiec Lipskich z napisem Wojciechowi Lipskiemu 1805-1855 demokracie i politykowi, bojownikowi o niepodległość Polski, twórcy gimnazjum w Ostrowie Rodacy – to kolejna ważna postać z tej rodziny. Od ulicy oddziela świątynię mur z dekoracyjnymi figurami i wazami.

NA KONIEC…

Po zwiedzaniu można wejść do uroczej kawiarenki na tyłach pałacu by wypić dobrą kawę z domowymi wypiekami lub lodami i dalej delektować się pięknem oraz ciszą tego bardzo oryginalnego, interesującego i ważnego miejsca w naszej historii.